Mae penaethiaid lletygarwch wedi cytuno ar ddull llym dim goddefgarwch tuag at aflonyddu rhywiol ar staff yn eu lleoliadau gyda lansiad cynllun gweithredu newydd heddiw.
Mae'r Comisiwn Cydraddoldeb a Hawliau Dynol (CCHD) ac UKHospitality wedi cydweithio'n agos i gynhyrchu adnodd ymarferol i atal aflonyddu ar staff lletygarwch rhag cael ei ystyried fel 'dim ond rhan o'r swydd'.
Mae'n cynghori lleoliadau i gael polisïau cyson ar gyfer delio â chwsmeriaid sy'n ymddwyn yn amhriodol o amgylch staff, gan gynnwys systemau rhybuddio, cael gwared ar unwaith neu wahardd.
Mae’r adnodd hefyd yn cynnwys cyngor diogelwch ac ataliol, megis gofyn i reolwyr osgoi cael un aelod o staff yn gweini ar grŵp mawr, pan fydd aflonyddu rhywiol yn fwy tebygol o ddigwydd.
Mae’r canllawiau wedi’u datblygu ar gyfer y diwydiant lletygarwch ond gellir eu cymhwyso i unrhyw weithle.
Mae mwy na hanner y menywod a dwy ran o dair o bobl LHDT yn dweud eu bod wedi profi aflonyddu rhywiol yn y gweithle. Ond mae'r broblem yn arbennig o ddifrifol ym maes lletygarwch. Dywed y mwyafrif helaeth o staff bar a staff gweini eu bod naill ai wedi profi neu wedi bod yn dyst i ymddygiad rhywiol amhriodol. Gall hyn amrywio o ofyn a ydynt 'ar y fwydlen' i ymosodiad rhywiol llawn.
Nid yw llawer o staff lletygarwch sy'n profi aflonyddu yn cael cymorth rheoli. Nododd adroddiad CCHD yn 2018 fod rhai cyflogwyr yn gweld aflonyddu ac ymosodiad rhywiol fel rhan ‘normal’ o swydd mewn amgylchedd lle mae alcohol yn cael ei yfed. Polisi un lleoliad ar gyfer delio â stelcian yn syml oedd caniatáu i staff guddio yn y cefn pan ddaeth y cwsmer i mewn.
Mae'r canllawiau newydd - Atal aflonyddu rhywiol yn y gwaith: rhestr wirio a chynllun gweithredu - yn helpu lleoliadau i roi strwythurau priodol ar waith i amddiffyn eu gweithwyr. Mae'n diffinio aflonyddu rhywiol fel “unrhyw beth sy'n torri urddas rhywun neu'n gwneud iddo deimlo'n ofnus, wedi'i ddiraddio, wedi'i fychanu, wedi'i dramgwyddo neu fel ei fod mewn amgylchedd gelyniaethus”.
Bydd y rhestr wirio yn cael ei chynnal a’i hyrwyddo gan UKHospitality, y corff diwydiant blaenllaw ar gyfer y sector.
Dywedodd Marcial Boo, Prif Weithredwr y CCHD:
Rydym yn benderfynol o fynd i’r afael ag unrhyw ddiwylliant o aflonyddu rhywiol annerbyniol mewn bariau, bwytai neu westai ym Mhrydain.
Mae gan bob cyflogwr ddyletswydd gofal i'w staff. Mae hyn yn golygu na ddylai ymddygiad amhriodol, boed yn jôcs anllad, yn sylwadau rhywiaethol neu'n ddwylo sy'n crwydro, byth fod yn 'rhan yn unig o'r swydd', hyd yn oed pan fydd eich cwsmeriaid wedi yfed alcohol.
Rydym yn croesawu’r cydweithrediad ag UKHospitality i gynhyrchu’r canllawiau hyn i roi’r offer sydd eu hangen ar reolwyr i fynd i’r afael ag ymddygiad problemus ac amddiffyn eu staff.
Dywedodd Prif Weithredwr UKHospitality, Kate Nicholls:
Ni all fod unrhyw le i aflonyddu rhywiol o fewn lletygarwch, felly mae’r rhestr wirio a’r cynllun gweithredu newydd hwn i’w yrru allan o’n diwydiant yn gam i’r cyfeiriad cywir i’w groesawu’n fawr.
Ers rhai blynyddoedd mae UKHospitality wedi ymgysylltu â sefydliadau cyflogeion a’r Awdurdod Gweithredol Iechyd a Diogelwch i drafod atebion i ddiogelu staff lletygarwch, yn enwedig y rheini mewn rolau a allai fod yn agored i niwed, ond yn amlwg mae angen gwneud mwy os ydym am gael gwared ar ymddygiad amhriodol a digroeso yn y gweithle. .
Daw’r newyddion cyn cyhoeddi canllawiau ar aflonyddu rhywiol Canolfan Cydraddoldeb y Llywodraeth.
Mae'r CCHD wedi cymryd camau yn y gorffennol i fynd i'r afael ag aflonyddu yn y gweithle drwy lofnodi cytundebau cyfreithiol-rwym gyda Sainsbury's , Paradigm Precision a National Highways , gan ymrwymo'r sefydliadau i gynlluniau gweithredu a fydd yn amddiffyn eu staff.
