Mae ein hymchwiliad wedi canfod bod asiantaeth gofal wedi defnyddio cwestiynau iechyd cyn cyflogaeth anghyfreithlon ar ei ffurflen gais am swydd.
Ym mis Tachwedd 2018, cawsom dystiolaeth gan yr Ymddiriedolaeth AIDS Genedlaethol bod Elite Careplus Limited (ECL) yn gofyn cwestiynau am iechyd ymgeiswyr yn ystod y broses recriwtio.
Lansiwyd camau gorfodi yn erbyn ECL a chanfuwyd bod y cwestiynau'n anghyfreithlon. Mae'r asiantaeth gofal bellach wedi tynnu'r cwestiynau o'i ffurflen gais am swydd ac wedi diweddaru ei phroses recriwtio.
Mae Deddf Cydraddoldeb 2010 yn ei gwneud yn anghyfreithlon i gyflogwyr ofyn am iechyd neu anabledd ymgeisydd cyn iddynt gael cynnig y swydd, neu cyn eu cynnwys mewn cronfa o ymgeiswyr llwyddiannus i gael cynnig rôl yn ddiweddarach, ac eithrio mewn sefyllfaoedd penodol.
Mae'r gyfraith yn golygu bod pob ymgeisydd yn cael y cyfle i ddangos bod ganddynt y sgiliau a'r galluoedd perthnasol i wneud y swydd, heb gael eu sgrinio allan.
Dywedodd Alastair Pringle, Prif Weithredwr Dros Dro y Comisiwn Cydraddoldeb a Hawliau Dynol:
Mae pobl anabl yn aml yn wynebu rhwystrau sylweddol i gyflogaeth ac maent ddwywaith yn fwy tebygol o fod yn ddi-waith. Ni ddylai unrhyw un gael ei atal rhag gwneud cais am swydd rhag ofn y bydd cwestiynau manwl a diangen yn cael eu gofyn iddynt am eu hiechyd.
Efallai y bydd cyflogwyr yn meddwl eu bod yn gwneud y peth iawn pan fyddant yn gofyn y cwestiynau hyn, ond nid yn unig y maent yn anghyfreithlon, maent mewn perygl o ddiystyru darpar weithwyr gwych.
Wrth i fusnesau ddechrau ailadeiladu ar ôl COVID-19, byddwn yn parhau i weithio gyda chyflogwyr i ddarparu eglurder ar eu cyfrifoldebau cyfreithiol ac i amddiffyn pobl rhag gwahaniaethu yn ystod pob cam recriwtio.
Defnyddiodd ECL gais am swydd a oedd yn cynnwys holiadur meddygol yn gofyn i ymgeiswyr a oedd ganddynt erioed nifer o gyflyrau iechyd. Roedd y rhain yn cynnwys, ond heb fod yn gyfyngedig i:
- 'cwynion twbercwlosis, asthma, broncitis neu'r frest'
- 'iselder, salwch meddwl neu chwalfa nerfol'
- 'dermatitis neu drafferth croen'.
Gofynnwyd iddynt hefyd a oedd:
- 'unrhyw gyflwr meddyginiaeth gyfredol / diweddar neu driniaeth a allai effeithio arnoch chi [sic] presenoldeb neu berfformiad yn y gwaith', ac
- 'unrhyw salwch / cyflwr meddygol a'ch rhwystrodd rhag mynychu'r gwaith, dyletswyddau arferol neu weithgareddau am fwy nag wythnos yn ystod y flwyddyn ddiwethaf'.
Gall cyflogwyr lawrlwytho canllawiau ar Adran 60 o Ddeddf Cydraddoldeb 2010 oddi ar ein gwefan.
Os yw cyflogwr yn gofyn cwestiynau am eich iechyd neu anabledd ar gais am swydd neu yn ystod cyfweliad, gallwch adrodd hyn i ni trwy lenwi'r ffurflen ar-lein hon.
