Cynllun busnes 2022 i 2023

Ein cynllun busnes ar gyfer 2022 i 2023

Y Comisiwn Cydraddoldeb a Hawliau Dynol yw rheoleiddiwr cydraddoldeb a hawliau dynol Prydain. Mae ein pwerau hawliau dynol yn yr Alban yn ymestyn i faterion a gadwyd yn ôl.

Mae ein cynllun strategol yn nodi ein blaenoriaethau ar gyfer y tair blynedd rhwng Ebrill 2022 a Mawrth 2025.

Mae’r cynllun busnes hwn yn disgrifio’r hyn y byddwn yn ei wneud rhwng mis Ebrill 2022 a mis Mawrth 2023 a chaiff ei ddiweddaru bob chwarter. Daw'r fersiwn hon o fis Mawrth 2022.

Mynd i’r afael â gwahaniaethu, aflonyddu, erledigaeth a thorri hawliau dynol yn y gweithle

Sut y byddwn yn ei wneud

Byddwn yn:

• gorfodi cyfraith cydraddoldeb a hawliau dynol yn y gweithle, gan gymryd camau cyfreithiol lle bo’n briodol i amddiffyn gweithwyr a darpar weithwyr
• cefnogi deddfwriaeth a fydd yn cyflwyno amddiffyniad rhag aflonyddu gan drydydd partïon a dyletswydd orfodol i atal aflonyddu rhywiol, a datblygu Cod Ymarfer ategol

Y newid y byddwn yn dylanwadu arno

Mae gweithwyr a darpar weithwyr yn rhydd rhag gwahaniaethu, aflonyddu ac erledigaeth tra yn y gwaith.

Gweithredu ar fylchau mewn cyfraddau cyflogaeth a chyflog ar gyfer gwahanol grwpiau nodweddion gwarchodedig

Sut y byddwn yn ei wneud

Byddwn yn:

• defnyddio ein pwerau cyfreithiol i sicrhau bod cyflogwyr yn cydymffurfio ag adrodd ar fylchau cyflog rhwng y rhywiau
• cynghori llywodraethau ar sut i nodi a lleihau bylchau cyflog ethnigrwydd ac anabledd
• gweithio gyda'r heddlu a'u rheoleiddwyr i gefnogi ymdrechion i gadw staff o gefndiroedd lleiafrifoedd ethnig

Y newid y byddwn yn dylanwadu arno

• mae bylchau cyflog a chyflogaeth yn cael eu lleihau ar gyfer menywod, lleiafrifoedd ethnig a gweithwyr anabl
• mae gweithleoedd yn gynhwysol ac mae pob gweithiwr yn cael ei drin yn deg

Rhoi cyngor ar fesurau i ailadeiladu economïau ar ôl y pandemig coronafeirws (COVID-19) i wella cyfle cyfartal i grwpiau difreintiedig

Sut y byddwn yn ei wneud

Byddwn yn:

• cyhoeddi a dilyn i fyny ar ein hymchwiliad i staff o leiafrifoedd ethnig ar gyflog isel ym maes iechyd a gofal cymdeithasol i wella sut mae cydraddoldeb i weithwyr yn cael ei ddiogelu wrth is-gontractio gwasanaethau iechyd a gofal
• cefnogi’r adferiad economaidd o’r pandemig drwy roi cyngor ar fentrau cenedlaethol a rhanbarthol i wella cyfle cyfartal
• cynghori Llywodraeth yr Alban ar eu rhaglen cymorth cyflogaeth i helpu’r rhai sy’n wynebu’r rhwystrau mwyaf i ddod o hyd i swyddi ac aros mewn swyddi

Y newid y byddwn yn dylanwadu arno

• mae gweithleoedd yn gynhwysol ac mae pob gweithiwr yn cael ei drin yn deg
• grwpiau â nodweddion gwarchodedig sydd â chyfraddau anghymesur uwch o ddiweithdra neu swyddi â chyflog isel yn cael gwell mynediad at amodau teg yn y gwaith

Gweithio gyda rheoleiddwyr a llywodraethau i fynd i’r afael ag unrhyw effaith anghymesur y pandemig Covid-19 ar ddysgu a gollwyd

Sut y byddwn yn ei wneud

Byddwn yn:

• cynghori’r Adran Addysg, rheoleiddwyr ac eraill ar gynigion i ymdrin ag effaith anghyfartal y pandemig ar rai grwpiau o blant

Y newid y byddwn yn dylanwadu arno

• mae canlyniadau colli dysgu i grwpiau o blant yr effeithir arnynt yn anghymesur yn cael eu hosgoi neu eu lliniaru

Cymryd camau cyfreithiol i fynd i'r afael â thorri hawliau plant mewn sefydliadau

Sut y byddwn yn ei wneud

Byddwn yn:

• gwneud gwaith dilynol ar ein hymchwiliad yn 2020 i’r defnydd o ataliaeth mewn ysgolion i sicrhau bod gwelliannau’n cael eu gwneud i gasglu a monitro data
• gorfodi a hyrwyddo hawliau plant mewn sefydliadau a chymryd camau cyfreithiol lle bo'n briodol i amddiffyn yr hawliau hynny

Y newid y byddwn yn dylanwadu arno

Mae plant mewn lleoliadau sefydliadol yn cael eu trin yn deg ac mae eu hawliau dynol yn cael eu cynnal.

Mynd i’r afael â gwahaniaethu mewn gwaharddiadau, polisïau ymddygiad a methiannau i wneud addasiadau rhesymol i wella canlyniadau addysgol i bobl â nodweddion gwarchodedig

Sut y byddwn yn ei wneud

Byddwn yn:

• cynghori llywodraethau ar bolisïau ar gyfer derbyniadau, gwaharddiadau ac ataliaeth
• darparu cyngor ac arweiniad i ysgolion a cholegau ar sut i roi dull addysg seiliedig ar hawliau ar waith
• gweithio gyda rheoleiddwyr addysg i gryfhau a rhannu arfer da ar bolisïau gwahardd ac ymddygiad mewn ysgolion
• gorfodi a hyrwyddo hawliau pobl â nodweddion gwarchodedig mewn lleoliadau addysgol a chymryd camau cyfreithiol pan fo’n briodol i amddiffyn yr hawliau hyn
• cyhoeddi a hyrwyddo ein harweiniad ar gwrdd â’r costau ar gyfer darparu addasiadau rhesymol i ymgeiswyr anabl arholiadau preifat

Y newid y byddwn yn dylanwadu arno

• mae canlyniadau addysgol pobl sydd mewn perygl o brofi gwahaniaethu neu anfantais yn gwella
• bydd canolfannau arholi, byrddau a sefydliadau dyfarnu yn deall eu rhwymedigaethau mewn perthynas â thalu costau darparu addasiadau rhesymol i ymgeiswyr arholiad preifat anabl

Mynd i’r afael â rhwystrau i hyfforddiant cyfartal a chyfleoedd gwaith i bobl ifanc

Sut y byddwn yn ei wneud

Byddwn yn:

• cynghori llywodraethau ar sut i sicrhau gwell mynediad at brentisiaethau a chymorth cyflogadwyedd i bobl ifanc mewn grwpiau heb gynrychiolaeth ddigonol
• llywio sefydlu’r Comisiwn ar Addysg Drydyddol ac Ymchwil yng Nghymru

Y newid y byddwn yn dylanwadu arno

Mae cyfran uwch o bobl ifanc â nodweddion gwarchodedig a dangynrychiolir mewn cyflogaeth a hyfforddiant, ac mae gwahanu galwedigaethol yn cael ei leihau.

Hyrwyddo hawliau ynghylch trin pobl mewn sefydliadau iechyd a gofal cymdeithasol

Sut y byddwn yn ei wneud

Byddwn yn:

• cynghori’r llywodraeth ar ddiwygio cyfreithiol iechyd meddwl a chodau ymarfer
• manteisio ar gyfleoedd i hyrwyddo hawliau pobl mewn sefydliadau iechyd a gofal cymdeithasol, a chymryd camau cyfreithiol lle bo’n briodol i amddiffyn yr hawliau hynny

Y newid y byddwn yn dylanwadu arno

Mae pobl ag anableddau dysgu, awtistiaeth a chyflyrau iechyd meddwl yn gallu cael cymorth a thriniaeth mewn ffordd nad yw’n gwahaniaethu nac yn torri eu hawliau.

Hyrwyddo hawliau pobl sy'n defnyddio gwasanaethau gofal cymdeithasol i oedolion i gefnogi byw'n annibynnol

Sut y byddwn yn ei wneud

Byddwn yn:

• cwblhau a dilyn ein hymchwiliad gofal cymdeithasol
• cynghori llywodraethau ar oblygiadau cydraddoldeb a hawliau dynol dyluniad systemau gofal cymdeithasol ar draws Cymru, Lloegr a’r Alban

Y newid y byddwn yn dylanwadu arno

Gall unigolion gael mynediad at y gofal cymdeithasol sydd ei angen arnynt mewn ffordd nad yw'n gwahaniaethu nac yn torri eu hawliau.

Mynd i’r afael ag anghydraddoldebau o ran mynediad at wasanaethau iechyd

Sut y byddwn yn ei wneud

Byddwn yn:

• gweithio gyda’r GIG, y Comisiwn Ansawdd Gofal a rheoleiddwyr iechyd eraill i ymdrin â’r nifer anghymesur o farwolaethau pobl â nodweddion gwarchodedig penodol mewn gwasanaethau mamolaeth
• gorfodi a hyrwyddo hawliau pobl draws sy’n cael mynediad i ofal iechyd, cymryd camau cyfreithiol lle bo’n briodol i gefnogi’r hawliau hyn, a datblygu canllawiau gyda rheoleiddwyr iechyd ar arfer gorau i’r rhai sy’n darparu gwasanaethau i bobl draws

Y newid y byddwn yn dylanwadu arno

Mae rhwystrau gwahaniaethol sy'n atal pobl â rhai nodweddion gwarchodedig rhag cael mynediad at wasanaethau iechyd priodol yn cael eu lleihau.

Mynd i’r afael â niwed ar-lein, gan gynnwys bwlio, gwahaniaethu a cham-drin, a brofir gan bobl â nodweddion gwarchodedig, tra’n diogelu’r hawl i ryddid mynegiant

Sut y byddwn yn ei wneud

Byddwn yn:

• partneru gyda rheoleiddwyr ac eraill i gynghori llywodraethau ar reoleiddio cyfryngau cymdeithasol a pheiriannau chwilio
• hyrwyddo hawliau’r rhai sy’n profi niwed ar-lein, a chymryd camau cyfreithiol lle bo’n briodol i amddiffyn yr hawliau hyn

Y newid y byddwn yn dylanwadu arno

Bydd pobl yn cymryd rhan mewn trafodaeth ar-lein heb y risg o niwed ac yn gallu ceisio iawn digonol pan fyddant yn profi cam-drin anghyfreithlon.

Sicrhau bod darparwyr gwasanaethau digidol yn cynyddu cynhwysiant i’r eithaf ac yn mynd i’r afael â gwahaniaethu sy’n deillio o allgáu digidol fel bod gwasanaethau hanfodol ar gael i bawb

Sut y byddwn yn ei wneud

Byddwn yn:

• gwneud gwaith dilynol ar ein hymchwiliad i gyfiawnder cynhwysol i asesu effaith y defnydd cynyddol o dechnoleg cyswllt fideo ar ddiffynyddion anabl ac eraill yn y system cyfiawnder troseddol
• cymryd camau cyfreithiol lle bo’n briodol i ddiogelu hawliau pobl â nodweddion gwarchodedig penodol sy’n defnyddio gwasanaethau digidol
• cynghori ar ymyriadau i amddiffyn a hyrwyddo hawliau pobl hŷn a phobl anabl sy’n defnyddio gwasanaethau digidol

Y newid y byddwn yn dylanwadu arno

Mae gwasanaethau hanfodol ar gael i bawb, yn enwedig pobl hŷn a phobl anabl, wrth i’r ddarpariaeth o brosesau digidol gynyddu.

Cymryd camau cyfreithiol fel nad yw defnyddio deallusrwydd artiffisial (AI) wrth recriwtio ac arferion cyflogaeth eraill yn rhagfarnu wrth wneud penderfyniadau nac yn torri hawliau dynol

Sut y byddwn yn ei wneud

Byddwn yn:

• defnyddio ein pwerau rheoleiddio gyda chyflogwyr a’u rheoleiddwyr i sicrhau bod AI yn cael ei ddefnyddio’n deg wrth recriwtio yn y gweithle
• cymryd camau cyfreithiol lle bo’n briodol i ddiogelu hawliau’r rhai sy’n destun defnydd annheg o AI wrth recriwtio ac arferion cyflogaeth eraill

Y newid y byddwn yn dylanwadu arno

Bydd rheoleiddio deallusrwydd artiffisial a thechnoleg ddigidol yn cael ei wella, gan leihau'r risg o wahaniaethu a thorri hawliau cyflogeion a darpar gyflogeion.

Dylanwadu ar fframweithiau rheoleiddio i sicrhau bod cydraddoldeb a hawliau dynol yn rhan annatod o ddatblygu a chymhwyso AI a thechnoleg ddigidol

Sut y byddwn yn ei wneud

Byddwn yn:

• rhannu a dylanwadu ar arfer da ar gyfer dylunio systemau AI mewn gwasanaethau cyhoeddus drwy ddefnyddio ein pwerau i wella cydymffurfiaeth â Dyletswydd Cydraddoldeb y Sector Cyhoeddus
• monitro awdurdodau lleol i sicrhau eu bod yn cydymffurfio â Dyletswydd Cydraddoldeb y Sector Cyhoeddus wrth ddefnyddio AI, a defnyddio ein pwerau gorfodi pan na chyrhaeddir safonau
• partneru gyda rheoleiddwyr eraill i sefydlu safonau neu femoranda dealltwriaeth ar y cyd i leihau'r risg o wahaniaethu trwy ddefnyddio AI

Y newid y byddwn yn dylanwadu arno

Bydd rheoleiddio deallusrwydd artiffisial a thechnoleg ddigidol yn well yn arwain at ostyngiad mewn gwahaniaethu a thorri hawliau dynol.

Annog ysgolion a chyrff addysgol i hyrwyddo gwerth cydraddoldeb a hawliau dynol a pharch at eraill

Sut y byddwn yn ei wneud

Byddwn yn:

• gweithio gyda rheoleiddwyr addysg a chyrff addysgol i hyrwyddo hawliau a pharch ymhlith pobl ifanc
• adolygu, diweddaru a rhannu canllawiau ar ryddid mynegiant
• cynhyrchu, cyhoeddi a rhannu canllawiau ar atal gwahaniaethu yn erbyn pobl ifanc â gwallt affro mewn lleoliadau addysgol

Y newid y byddwn yn dylanwadu arno

Bydd llai o fwlio, cam-drin ac aflonyddu a bydd pobl ifanc yn trafod materion hunaniaeth a chydraddoldeb yn barchus.

Gweithio gyda sefydliadau chwaraeon a darparwyr gwasanaethau penodol i hyrwyddo parch at eraill ac atal rhagfarn

Sut y byddwn yn ei wneud

Byddwn yn:

• gweithio gyda Bwrdd Criced Cymru a Lloegr i fynd i’r afael â hiliaeth yn y gamp
• partneru gyda rheoleiddwyr chwaraeon a’r Adran dros Dechnoleg Ddigidol, Diwylliant, y Cyfryngau a Chwaraeon i ddatblygu cynlluniau i fynd i’r afael â gwahaniaethu mewn chwaraeon ym Mhrydain

Y newid y byddwn yn dylanwadu arno

Bydd pobl o gefndiroedd gwahanol yn rhyngweithio'n gadarnhaol a bydd rhagfarn yn cael ei leihau.

Chwarae rhan arweiniol mewn dadleuon cyhoeddus am faterion cydraddoldeb a hawliau dynol, gan gynnwys trwy gydbwyso hawliau

Sut y byddwn yn ei wneud

Byddwn yn:

• dilyn i fyny gyda darparwyr gwasanaeth a rhanddeiliaid ar ganllawiau i ddarparwyr gwasanaeth ar fannau un rhyw
• gweithio gyda phartneriaid i egluro a darparu canllawiau ar gasglu data ar ryw a rhywedd
• hyrwyddo dadl fwy adeiladol sy’n seiliedig ar dystiolaeth am hawliau sy’n gorgyffwrdd
• adolygu ymateb Llywodraeth y DU i adroddiad CRED ac ystyried lle y gallwn gefnogi gweithrediad ei chynigion

Y newid y byddwn yn dylanwadu arno

• gall pobl gymryd rhan mewn trafodaeth heb y risg o niwed a gallant geisio iawn digonol pan fyddant yn profi cam-drin anghyfreithlon
• bydd pobl o gefndiroedd gwahanol yn gallu rhyngweithio'n gadarnhaol a bydd rhagfarn yn cael ei leihau

Sicrhau bod gwasanaethau cyhoeddus yn gwella cyfle cyfartal, gan ddefnyddio ysgogiadau rheoleiddio fel Dyletswydd Cydraddoldeb y Sector Cyhoeddus

Sut y byddwn yn ei wneud

Byddwn yn:

• gwerthuso effaith gweithredu’r ddyletswydd economaidd-gymdeithasol ar gyrff cyhoeddus yng Nghymru
• cynyddu effaith Dyletswydd Cydraddoldeb y Sector Cyhoeddus trwy fonitro, arweiniad, cyngor a hyfforddiant
• monitro cynllun gweithredu y Swyddfa Gartref y cytuniwyd arno i wella cydymffurfiaeth â Dyletswydd Cydraddoldeb y Sector Cyhoeddus mewn perthynas â mesurau 'amgylchedd gelyniaethus'
• adolygu ystod ein pwerau rheoleiddio, gan weithio gyda Llywodraeth y DU
• adolygu a diweddaru ein Cod Ymarfer statudol ar wasanaethau, swyddogaethau cyhoeddus a chymdeithasau
• adolygu'r defnydd o hanes rhywiol mewn treialon yn yr Alban

Y newid y byddwn yn dylanwadu arno

• Bydd llywodraethau a chyrff cyhoeddus yn cymryd camau wedi'u targedu sy'n lleihau'r materion cydraddoldeb mwyaf dybryd
• Bydd tystiolaeth gadarn o'r heriau i gydraddoldeb a hawliau dynol yn arwain at gamau gweithredu i unioni anghydraddoldeb.

Hyrwyddo dealltwriaeth a chydymffurfio â chyfreithiau hawliau dynol

Sut y byddwn yn ei wneud

Byddwn yn:

• ymateb i unrhyw gynigion pellach gan Lywodraeth y DU i ddiwygio’r Ddeddf Hawliau Dynol
• cynghori llywodraethau yng Nghymru a’r Alban ar unrhyw ddeddfwriaeth arfaethedig ar ymgorffori cytuniad hawliau dynol
• diweddaru ac adrodd ar ddadansoddiad o'n traciwr hawliau dynol ar-lein
• cyflwyno ein cais am ail-achrediad fel Sefydliad Hawliau Dynol Cenedlaethol

Y newid y byddwn yn dylanwadu arno

• bydd pobl yn cael eu hamddiffyn rhag torri eu hawliau dynol
• tystiolaeth gadarn o'r heriau hawliau dynol mwyaf enbyd yn arwain at gamau i wella'r gwaith o ddiogelu hawliau dynol

Darparu data a thystiolaeth o ansawdd uchel, dibynadwy a hygyrch i randdeiliaid ar gynnydd Prydain o ran cydraddoldeb a hawliau dynol

Sut y byddwn yn ei wneud

Byddwn yn:

• nodi a chymryd camau i fynd i'r afael â bylchau tystiolaeth ar gyfer adroddiad 2023 yn y gyfres 'A yw Prydain yn Decach'
• diweddaru a gweithredu ein strategaeth data a thystiolaeth
• paratoi i gyhoeddi adroddiadau yn 2023 fel rhan o’n cyfres ‘A yw Prydain yn Decach’, ar gyfer Prydain, yr Alban a Chymru

Y newid y byddwn yn dylanwadu arno

Bydd llywodraethau a chyrff cyhoeddus yn defnyddio tystiolaeth gadarn o’r heriau cydraddoldeb a hawliau dynol mwyaf enbyd i gymryd camau i leihau anghydraddoldeb a thorri hawliau dynol.