Corff gwarchod hawliau dynol yn galw ar lywodraethau i ddod â thrais yn erbyn menywod a merched i ben

Heddiw, cyhoeddodd y Comisiwn Cydraddoldeb a Hawliau Dynol (EHRC) ei ddadansoddiad o berfformiad Llywodraeth y DU a Chymru o ran cynnal Confensiwn Istanbwl, sy’n ymrwymo’r ddwy lywodraeth i fynd i’r afael â thrais yn erbyn menywod a merched (VAWG). Mae'r adroddiad yn edrych ar y cynnydd a wnaed o ran amddiffyn menywod a merched ledled Cymru a Lloegr rhag trais.

O dan Gonfensiwn Istanbwl, mae Llywodraethau’r DU a Chymru wedi’u rhwymo gan gyfraith ryngwladol i gymryd camau i fynd i’r afael â’r mater pwysig hwn. Mae hyn yn cynnwys gweithgareddau atal, erlyn y rhai sy'n gyfrifol a diogelu goroeswyr.

Mae'r EHRC yn croesawu targedau uchelgeisiol y ddwy lywodraeth i wella diogelwch menywod a merched, yn ogystal â'u ffocws ar ysgogi gwelliannau a throseddoli mathau newydd o drais fel seiberfflachio, a gafodd ei gynnwys yn y Ddeddf Diogelwch Ar-lein.

Fodd bynnag, mae gwaith i'w wneud o hyd i wireddu'r targedau hyn i fenywod a merched. Mae’r meysydd ar gyfer gwelliant brys a amlygwyd gan yr adroddiad yn cynnwys:

• Trais a gyflawnir gan yr heddlu: Canfu data gan Gyngor Cenedlaethol Prif Swyddogion yr Heddlu, mewn cyfnod o chwe mis yn unig rhwng Hydref 2021 a Mawrth 2022, fod mwy na 1,400 o honiadau unigryw o drais yn erbyn menywod a merched wedi’u cofnodi yn erbyn 1,539 o aelodau o weithlu’r heddlu yng Nghymru a Lloegr.
• Cyfraddau erlyn: Er gwaethaf y raddfa a adroddwyd, mae cyfraddau erlyn ar gyfer troseddau rhyw yn parhau i fod yn annerbyniol o isel.
• Mynediad i lochesi cam-drin domestig: Mae mynediad i lochesi cam-drin domestig hefyd yn peri pryder, gyda dim ond 1.1% o leoedd gwag mewn llochesi yn addas i fenywod â symudedd cyfyngedig. Roedd llai nag 1% yn addas ar gyfer defnyddwyr cadeiriau olwyn yn 2021/22.

Mae corff gwarchod cydraddoldeb Prydain yn gwneud argymhellion a fydd yn helpu Llywodraethau'r DU a Chymru i wella diogelwch menywod a merched. Mae hyn yn cynnwys Llywodraeth y DU yn blaenoriaethu camau pellach i fynd i’r afael â’r achosion o drais yn erbyn menywod a merched a gyflawnir gan yr heddlu. Fel y mae’r Comisiynydd Cam-drin Domestig wedi’i argymell, dylai hyn gynnwys sicrhau bod cardiau gwarant yn cael eu tynnu oddi ar swyddogion heddlu sy’n destun ymchwiliad am droseddau’n ymwneud â thrais yn erbyn menywod a merched; a chydnabyddiaeth statudol y dylai euogfarnau VAWG fod yn gyfystyr â chamymddwyn difrifol yn awtomatig.

Mae’r EHRC hefyd yn galw ar Lywodraeth y DU i dynnu ei chymal cadw i Erthygl 59 o Gonfensiwn Istanbwl yn ôl.

Mae'r mater a gedwir yn ôl yn golygu nad yw menywod mudol sy'n ddioddefwyr trais yn cael eu hamddiffyn yn ddigonol. Er bod Llywodraeth y DU wedi ymrwymo i amrywiaeth o rwymedigaethau i amddiffyn menywod rhag trais o’r fath, nid yw wedi derbyn y cyfrifoldeb i sicrhau bod gan bob menyw fudol fynediad at hawliau preswylio annibynnol mewn achosion penodol o dor-perthynas sy’n gysylltiedig â cham-drin domestig.

Mae hyn yn golygu bod rhai menywod mudol sy’n profi cam-drin domestig, a’u plant, yn cael eu gadael mewn perygl o gael eu cam-drin neu eu hamddifadu ymhellach.

Nodiadau i Olygyddion

• Mae Confensiwn Istanbwl yn cael ei fonitro gan y Grŵp Arbenigwyr ar Drais yn Erbyn Menywod (GREVIO). Ar hyn o bryd maent yn cynnal 'asesiad sylfaenol' o gydymffurfiaeth y DU â'r Confensiwn.
• Mae Erthygl 59 o'r Confensiwn yn ymwneud â statws preswylio. Mae’n nodi bod dioddefwyr y mae eu preswyliad yn dibynnu ar briod neu bartner yn cael trwydded breswylio ymreolaethol, mewn rhai amgylchiadau, os caiff y briodas neu’r berthynas honno ei diddymu. Fodd bynnag, mae Llywodraeth y DU wedi gosod cymal cadw ar y cyfan o Erthygl 59, gydag ymrwymiad i adolygu’r mater a gedwir yn ôl yn seiliedig ar dystiolaeth o brosiect peilot tymor byr ar wahân ar y Cynllun Cymorth i Ddioddefwyr Mudol.
• Mae Llywodraeth y DU yn rhedeg cynllun sy’n caniatáu i ddioddefwyr cam-drin domestig sydd â fisa priod/partner wneud cais am ganiatâd amhenodol i aros yn y DU. Fodd bynnag, nid yw menywod ar fathau eraill o fisa yn gymwys ar gyfer y cynllun hwn, er y gallai eu statws mewnfudo barhau i fod yn ddibynnol ar bartner camdriniol. Er enghraifft, byddai menywod sydd â chaniatâd i aros fel dibynyddion partner sydd ar fisa myfyriwr yn cael eu heithrio.
• Mae’r EHRC yn cydnabod bod y system fewnfudo yn gymhleth ac yn ormod o faich. Mae’n hanfodol bod Llywodraeth y DU yn gweithio gyda sefydliadau arbenigol i sicrhau bod hawliau’n cael eu cynnal heb gamddefnyddio’r system.