Cyfleoedd bywyd pobl yn cael eu cyfyngu fwyfwy gan eu cod post

Mae tegwch a chydraddoldeb yn loteri cod post llwm yn Lloegr gyda'r rhai sy'n byw yng Ngogledd Ddwyrain, Gogledd Orllewin a Gorllewin Canolbarth Lloegr yn aml yn waeth eu byd na'r rhai sy'n byw yng ngweddill y wlad.

Mae ein hadroddiad newydd yn datgelu nid yn unig cenedl sydd wedi’i rhannu’n ddwfn yn ôl incwm, rhyw a hil – ond hefyd rhaniad daearyddol sy’n ehangu.

Canfu’r adroddiad, A yw Lloegr yn Decach?, fod addysg, iechyd, cyflogaeth a safonau byw yn sylweddol waeth mewn rhai meysydd. Er enghraifft:

• roedd cyfran y bobl nad oeddent mewn cyflogaeth, hyfforddiant nac addysg bron ddwywaith yn uwch yng Ngorllewin Canolbarth Lloegr a Gogledd Ddwyrain Lloegr ag ydyw yn y De
• roedd y gyfradd tlodi a brofwyd gan leiafrifoedd ethnig dros 10% yn uwch yn y Gogledd Orllewin a'r Gogledd Ddwyrain nag yn y De

Fodd bynnag, fe wnaethom hefyd nodi meysydd lle'r oedd rhanbarthau'n perfformio'n dda, megis amseroedd aros isel ar gyfer gwasanaethau iechyd yng Ngogledd Lloegr a gwelliannau enfawr mewn cyrhaeddiad addysg blynyddoedd cynnar yn y Gogledd-ddwyrain.

Mae ein Dirprwy Gadeirydd Caroline Waters wedi galw ar awdurdodau lleol, arweinwyr busnes ac elusennau i helpu i gau’r bylchau hyn drwy rannu gwybodaeth â’i gilydd ac ymuno â’n rhwydwaith rhanbarthol newydd ar gyfer Lloegr. Dywedodd hi:

'Ni ddylai lle rydych chi'n tyfu i fyny ddylanwadu ar weddill eich bywyd. Rydym yn byw mewn cymdeithas gynyddol ranedig lle mae cyfleoedd yn Llundain a De-ddwyrain Lloegr yn llawer mwy nag yng Ngogledd-ddwyrain Lloegr, Gogledd Orllewin a Gorllewin Canolbarth Lloegr.

'Wrth i'r wlad fynd i'r afael â Brexit, mae'n bwysicach nag erioed ein bod ni'n mynd i'r afael â'r toriadau yn ein cymdeithas ac yn sicrhau bod cyfleoedd yn cael eu rhannu'n deg ar draws y wlad.

'Rydym yn gweld ymdrech gynyddol i ddatganoli pŵer ac adeiladu gwell seilwaith y tu allan i Lundain.

'Mae Meiri Lleol, cynghorau, elusennau a busnesau mewn sefyllfa unigryw i sicrhau bod hwn yn dwf teg ac nad yw'n gadael neb ar ôl.

'Nid yw cydraddoldeb ar draws Lloegr allan o gyrraedd ond rhaid i ranbarthau gwahanol weithio gyda'i gilydd ac nid yn erbyn ei gilydd.

'Mae gan sefydliadau ym mhob rhan o Loegr rywbeth i'w rannu a thrwy gyfuno eu profiad a'u harbenigedd, mae gennym lawer gwell siawns o wella canlyniadau bywyd i bawb, ni waeth ble maent yn byw.'

Mae enghreifftiau o anghydraddoldeb rhanbarthol yn yr adroddiad yn cynnwys:

• mae disgwyliad oes yn uwch yn y De nag yn y Gogledd a Chanolbarth Lloegr
• mae cyfraddau’r bobl nad ydynt mewn cyflogaeth, hyfforddiant nac addysg yng Ngorllewin Canolbarth Lloegr a Gogledd-ddwyrain Lloegr bron ddwywaith y rheini yn y De-ddwyrain a’r De-orllewin
• roedd cyfraddau cyflogaeth ar eu hisaf yn y Gogledd Ddwyrain, gyda hanner y bobl anabl yn profi amddifadedd materol difrifol
• mae lleiafrifoedd ethnig yn y Gogledd Orllewin a’r Gogledd Ddwyrain yn profi cyfraddau tlodi arbennig o uchel – mae cyfraddau tlodi plant hefyd yn uchel yn y Gogledd-ddwyrain a Llundain
• mae gan Ogledd Ddwyrain a Dwyrain Canolbarth Lloegr rai o'r canrannau uchaf o leiafrifoedd ethnig mewn cyflogaeth ansicr
• roedd gan Orllewin Canolbarth Lloegr a Gogledd Ddwyrain Lloegr gyfraddau sylweddol is o bobl yn adrodd iechyd da na'r rhan fwyaf o ranbarthau eraill
• Gogledd Ddwyrain a Gorllewin Canolbarth Lloegr oedd â'r gyfran isaf o oedolion yn cymryd rhan mewn gweithgareddau dysgu
• Gogledd Ddwyrain Lloegr oedd â'r gyfradd hunanladdiad uchaf yn y wlad

Mae'r adroddiad llawn ar gael ar ein gwefan.