Atal marwolaethau yn y ddalfa oedolion â chyflyrau iechyd meddwl
Ein gweithred
Dadansoddwyd tystiolaeth gennym am farwolaethau annaturiol wrth gadw oedolion â chyflyrau iechyd meddwl mewn carchardai, dalfeydd yr heddlu ac ysbytai rhwng 2010 a 2013.
Gwnaethom hyn drwy ymgysylltu ag unigolion o'r sefydliadau allweddol yn y tri lleoliad i gael eu safbwyntiau ar amddiffyn oedolion dan gadwad â chyflyrau iechyd meddwl.
Roeddem am sefydlu i ba raddau y cydymffurfir â'r Confensiwn Ewropeaidd ar Hawliau Dynol a sut yr oedd sefydliadau wedi gweithredu argymhellion o ymchwiliadau ac adroddiadau blaenorol.
Beth oedd hyn yn ei gwmpasu
Gweler ein cylch gorchwyl ar gyfer yr ymchwiliad.
Pam roedden ni'n cymryd rhan
Yn drasig, mae nifer o bobl â chyflyrau iechyd meddwl yn marw wrth gael eu cadw yn y ddalfa.
Er gwaethaf ymdrechion gan unigolion a sefydliadau i atal y marwolaethau hyn, nid yw'n ymddangos bod pob gwers wedi'i dysgu, a bob blwyddyn mae marwolaethau'n digwydd y bernir yn ddiweddarach eu bod yn rhai y gellir eu hatal.
Mae ffigurau o Gymru a Lloegr yn dangos:
- bu farw pymtheg o bobl yn nalfa’r heddlu neu ar ôl hynny yn 2012 i 2013 – roedd gan saith bryderon iechyd meddwl (yn ôl Comisiwn Cwynion Annibynnol yr Heddlu)
- cododd marwolaethau yn y carchar i 215 yn 2013, y mwyaf mewn unrhyw flwyddyn galendr ers i gofnodion ddechrau - roedd 74 yn hunanachosedig
yn 2012, bu 98 o farwolaethau o achosion annaturiol pobl a gadwyd mewn ysbytai o dan y Ddeddf Iechyd Meddwl.
Cyfweliad gyda Norman Lamb
Mae Norman Lamb AS, cyn-Weinidog Gwladol dros Ofal a Chymorth a llefarydd y Democratiaid Rhyddfrydol ar Iechyd, yn siarad am y ffaith bod gormod o bobl â chyflyrau iechyd meddwl yn marw yn y ddalfa.
Y canlyniad
Gwnaeth ein hymchwiliad argymhellion mewn pedwar maes allweddol ar gyfer y llywodraeth, rheoleiddwyr ac arolygiaethau ac arweinwyr a rheolwyr sefydliadau unigol gan gynnwys:
- dysgu gwersi a chreu systemau a phrosesau trwyadl
- ffocws cryfach ar gyflawni cyfrifoldebau sylfaenol i gadw carcharorion yn ddiogel
- mwy o dryloywder ac ymchwiliadau cadarn
- defnyddio’r fframwaith hawliau dynol ar gyfer oedolion yn y ddalfa fel arf ymarferol ym mhob un o’r tri lleoliad
Yn 2016, fe wnaethom gynhyrchu adroddiad dilynol yn archwilio’r camau a gymerwyd i weithredu ar ein hargymhellion. Canfuom fod:
- mae nifer y marwolaethau annaturiol yn parhau i ostwng ar gyfer cleifion dan gadwad
- mae nifer y marwolaethau annaturiol wedi parhau i gynyddu flwyddyn ar ôl blwyddyn ar gyfer carchardai
- mae nifer y marwolaethau annaturiol yn isel, ond mae'r niferoedd ar gyfer dalfeydd yr heddlu yn amrywio
Yn dilyn ein canfyddiadau, gwnaethom adolygu ein hargymhellion ar gyfer newid.
Darllenwch yr adroddiad
Atal marwolaethau yn y ddalfa oedolion â chyflyrau iechyd meddwl: adolygiad o gynnydd
Yn 2016, fe wnaethom gynhyrchu adroddiad dilynol i’n hymchwiliad gwreiddiol ar atal marwolaethau yn y ddalfa oedolion â chyflyrau iechyd meddwl, gan archwilio’r camau a gymerwyd i weithredu ar ein hargymhellion.