Heddiw cododd y Comisiwn Cydraddoldeb a Hawliau Dynol (EHRC) bryderon i’r Cenhedloedd Unedig (CU) am y gwahanol brofiadau y mae llawer o bobl o wahanol grwpiau lleiafrifoedd ethnig yn eu hwynebu ar draws gofal iechyd, cyfiawnder a chyflogaeth yng Nghymru a Lloegr.
Mae adroddiad diweddaraf y Comisiwn, a gyflwynwyd i Bwyllgor y Confensiwn Rhyngwladol ar Ddileu Pob Math o Wahaniaethu ar sail Hil (CERD), yn tynnu sylw at faterion difrifol mewn meysydd gan gynnwys:
- Cyfiawnder Troseddol: Roedd plant du yn cyfrif am 26% o’r boblogaeth dalfa ieuenctid yn 2023 o gymharu â dim ond 6% o’r boblogaeth gyffredinol rhwng 10 ac 17 oed. Roedd troseddwyr du a’r rhai o ethnigrwydd cymysg hefyd yn fwy tebygol o gael dedfryd o garchar o gymharu â throseddwyr Gwyn rhwng 2018 a 2022.
- Gwaith a chyflogaeth: Canfu adroddiadau Monitor Cydraddoldeb a Hawliau Dynol 2023 y Comisiwn ac A yw Cymru’n Decach fod pobl o grwpiau ethnig Du, Pacistanaidd a Bangladeshaidd yn wynebu’r cyfraddau diweithdra uchaf ym Mhrydain. Mae rhai grwpiau ethnig hefyd yn cael eu talu llai na gweithwyr Gwyn Prydeinig ar gyfartaledd. Gweithwyr Pacistanaidd a Bangladeshaidd sydd â'r bwlch cyflog mwyaf o gymharu â gweithwyr Gwyn Prydeinig.
- Tai a llety: Yng Nghymru a Lloegr, roedd y lefelau uchaf o orlenwi mewn aelwydydd lle’r oedd unigolyn o grŵp lleiafrif ethnig yn benteulu yn 2021. Er enghraifft, aelwydydd â pherson o’r grŵp ethnig Bangladeshaidd oedd â’r lefel uchaf o orlenwi (28.7% yn Lloegr, 17.2% yng Nghymru) o gymharu â phob cartref (4.4% yn Lloegr a 2.2% yng Nghymru).
- Iechyd meddwl: Roedd pobl dduon yn Lloegr deirgwaith a hanner yn fwy tebygol na phobl wyn o gael eu cadw dan y Ddeddf Iechyd Meddwl yn 2022-2023.
Mae’r EHRC yn gwneud argymhellion i lywodraethau’r DU a Chymru i helpu i fynd i’r afael â’r materion hyn, gan gynnwys:
- Dylai llywodraethau gomisiynu ymchwil annibynnol i ddeall yn well sut mae profiadau o waith ansicr yn amrywio yn ôl hil ac ethnigrwydd
- Dylai llywodraethau sicrhau bod data rheolaidd o ansawdd da yn cael ei gasglu ar lefel leol a chenedlaethol gan sefydliadau cyhoeddus i wella dealltwriaeth o wahaniaethau hiliol mewn gwasanaethau iechyd meddwl
Dywedodd y Farwnes Kishwer Falkner, Cadeirydd y Comisiwn Cydraddoldeb a Hawliau Dynol:
“Dylai pawb fwynhau eu hawliau dynol, waeth beth fo’u hil.
"Mae ein cyflwyniad diweddaraf i'r Cenhedloedd Unedig yn tynnu sylw at y graddau y mae rhai pobl o grwpiau lleiafrifoedd ethnig yn gwneud yn waeth nag eraill. Gwelsom wahaniaethau arbennig o arwyddocaol a brofwyd gan grwpiau ethnig Sipsiwn, Roma a Theithwyr, Du, Pacistanaidd a Bangladeshaidd mewn perthynas â'u safonau byw, canlyniadau cyflogaeth ac iechyd, a phrofiadau o'r system cyfiawnder troseddol
“Rydym yn annog llywodraethau’r DU a Chymru i edrych yn fanwl ar ein hadroddiad a gweithredu ein hargymhellion, i gefnogi cyflawniad cydraddoldeb hiliol ym Mhrydain.”
Nodiadau i olygyddion
- Y Comisiwn Cydraddoldeb a Hawliau Dynol (EHRC) yw corff cydraddoldeb cenedlaethol Prydain ac mae wedi ennill statws 'A' fel Sefydliad Hawliau Dynol Cenedlaethol (NHRI) gan y Cenhedloedd Unedig.
- Mae CERD yn gytundeb hawliau dynol rhyngwladol a fabwysiadwyd ym 1965. Cytunodd y DU i ddilyn CERD ym 1969 i gymryd camau i ddileu gwahaniaethu hiliol o bob math. I gael rhagor o wybodaeth am y CERD, gweler y dudalen berthnasol ar ein Traciwr Hawliau Dynol.
- Gwnaeth yr EHRC ei gyflwyniad olaf ar weithrediad CERD yn y DU yn 2016.
Siaradwch â'n swyddfa wasg
Os ydych yn gweithio yn y cyfryngau, siaradwch â’n swyddfa wasg:
- Yn ystod oriau swyddfa (dydd Llun i ddydd Gwener, 9am i 5pm) cysylltwch â: 0161 829 8102
- Neu anfonwch e-bost at dîm swyddfa'r wasg
- Ar gyfer y tu allan i oriau, parhewch i gysylltu â 0161 829 8102. Nid yw e-byst yn cael eu monitro y tu allan i oriau arferol.
Mae'r rhif ffôn hwn ar gyfer ymholiadau'r cyfryngau yn unig. Ar gyfer pob ymholiad arall, ffoniwch 0161 829 8100, neu e-bostiwch correspondence@equalityhumanrights.com
