Yn gynharach eleni, ysgrifennodd sawl sefydliad cymdeithas sifil yn y DU at yr Is-bwyllgor Achredu (SCA), yn gofyn am adolygu achrediad statws ‘A’ y Comisiwn Cydraddoldeb a Hawliau Dynol fel Sefydliad Hawliau Dynol Cenedlaethol (NHRI).
Cyfarfu’r SCA ar gyfer ei hail sesiwn a drefnwyd yn 2023 ym mis Hydref.
Mae wedi penderfynu ystyried y materion a godwyd yn fanylach drwy ei broses Adolygiad Arbennig.
Dywedodd y Farwnes Kishwer Falkner, Cadeirydd y Comisiwn Cydraddoldeb a Hawliau Dynol:
“Rydym yn cymryd ein dyletswydd i amddiffyn a hyrwyddo cydraddoldeb a hawliau dynol i bawb o ddifrif. Mae hynny’n cynnwys ystyried, yn ofalus ac yn ddiduedd ac ar sail tystiolaeth, sut y gallai hawliau un person, neu grŵp, gael eu heffeithio gan hawliau rhywun arall.
“Rydym yn siomedig y bydd yn rhaid i ni amddiffyn ein statws achredu fel hyn ac yn parhau i fod yn hyderus iawn y byddwn yn gallu ymateb yn gadarn i unrhyw gwestiynau sydd gan yr SCA.
“Rydym eisoes wedi ysgrifennu at y Pwyllgor i dynnu sylw at anghywirdebau yn y cyflwyniadau a wnaed yn ein herbyn, ac i wrthod yn gryf honiadau nad ydym yn cydymffurfio ag Egwyddorion Paris.
“Rydym yn ymfalchïo’n fawr yn ein hannibyniaeth oddi wrth y llywodraeth ac yn parhau i ddangos ein didueddrwydd trwy ein parodrwydd i’w herio’n gadarn.
“Yn yr EHRC, rydyn ni’n cadw ein llygaid ar ein dyletswydd gyhoeddus gyntaf, sef amddiffyn a hyrwyddo cydraddoldeb a hawliau pawb – nid dim ond y rhai sy’n gweiddi’n uchel.”
Nodiadau i Olygyddion
- Cafodd yr EHRC ei ail-achredu ddiwethaf fel NHRI ‘statws A’ yn 2022 a chyn hynny yn 2015 a 2008.
- Asesir Sefydliadau Hawliau Dynol Cenedlaethol yn erbyn Egwyddorion Paris. Mae'r rhain yn ei gwneud yn ofynnol i NHRI:
· Bod yn gymwys i hyrwyddo a diogelu hawliau dynol
· Bod â mandad cyfansoddiadol a deddfwriaethol eang, clir
· Cyflwyno cyngor ar faterion hawliau dynol i'r llywodraeth a'r Senedd
· Cydweithredu â'r Cenhedloedd Unedig a sefydliadau rhyngwladol eraill i amddiffyn a hyrwyddo hawliau dynol
· Hyrwyddo addysg hawliau dynol mewn ysgolion, prifysgolion a chylchoedd proffesiynol
· Mynd i'r afael â phob math o wahaniaethu drwy gynyddu ymwybyddiaeth y cyhoedd o hawliau dynol
· Sicrhau cynrychiolaeth luosog yn ei benodiadau
· Cael cyllid digonol
· Bod yn annibynnol wrth wneud penderfyniadau a gweithredu
- Mae dwy lefel o achrediad, gan raddio cydymffurfiaeth NHRI ag Egwyddorion Paris:
· 'A' – cydymffurfio'n llawn
· 'B' – cydymffurfio'n rhannol
- Mae NHRI nad ydynt yn cydymffurfio yn cael eu graddio fel rhai 'heb eu hachredu'.
- Mae’r cyngor a roddodd y Comisiwn i’r Gweinidog dros Fenywod a Chydraddoldebau ym mis Ebrill 2023, ar egluro’r diffiniad o ‘ryw’ yn y Ddeddf Cydraddoldeb, i’w weld yma .
