Cyflwyniad i Ddyletswydd Cydraddoldeb y Sector Cyhoeddus ar gyfer ysgolion

Mae’r dudalen hon yn cyflwyno’r hyn y mae angen i ysgolion ei wneud i gydymffurfio â Dyletswydd Cydraddoldeb y Sector Cyhoeddus (PSED) .

Mae’r PSED yn ddyletswydd ar awdurdodau cyhoeddus (gan gynnwys ysgolion) i ystyried yn ymwybodol sut mae eu polisïau neu eu penderfyniadau yn effeithio ar bobl sy’n rhannu nodweddion gwarchodedig . Mae hyn yn golygu agweddau ar hunaniaeth person a warchodir o dan Ddeddf Cydraddoldeb 2010. Ar gyfer disgyblion ysgol, y rhain yw:

• anabledd
• ailbennu rhywedd
• beichiogrwydd a mamolaeth
• hil
• crefydd neu gred
• rhyw
• cyfeiriadedd rhywiol.

Mae Oedran a Phriodas a phartneriaeth sifil yn nodweddion gwarchodedig, ond nid ydynt yn berthnasol i ddisgyblion mewn ysgolion.

Gallwch ddarllen mwy am y nodweddion gwarchodedig neu wylio fideo byr .

Gall rhieni a disgyblion hefyd wneud her gyfreithiol yn erbyn ysgol (trwy achos adolygiad barnwrol) os ydynt yn credu nad yw wedi cydymffurfio â’r PSED.

Mae dwy brif ran i’r PSED: y ddyletswydd cydraddoldeb cyffredinol a’r dyletswyddau penodol.

Mae’r ddyletswydd cydraddoldeb cyffredinol yn dweud bod yn rhaid i ysgolion ystyried yn ymwybodol (roi sylw dyledus i) eu hangen i:

1. dileu gwahaniaethu, aflonyddu, erledigaeth ac unrhyw ymddygiad arall a waherddir gan Ddeddf Cydraddoldeb 2010
2. hyrwyddo cyfle cyfartal rhwng pobl sy'n rhannu nodwedd warchodedig a phobl nad ydynt yn ei rhannu
3. meithrin cysylltiadau da ar draws yr holl nodweddion gwarchodedig – rhwng pobl sy’n rhannu nodwedd warchodedig a phobl nad ydynt yn ei rhannu.

Ar gyfer ysgol, mae rhoi ‘sylw dyledus’ yn golygu:

• Rhaid i ysgolion integreiddio'r ddyletswydd cydraddoldeb cyffredinol o fewn eu holl weithrediadau. Dylent wneud hyn yn drylwyr ac yn ystyrlon. Ni ddylid ei drin fel dim ond gwaith papur neu ymarfer ticio blychau.
• Wrth wneud penderfyniad, gweithredu neu ddatblygu polisi, rhaid i ysgol ystyried yn ymwybodol beth fyddai’r goblygiadau i gydraddoldeb disgyblion â nodweddion gwarchodedig. Mae hyn yn cynnwys disgyblion presennol a'r rhai sy'n gwneud cais i fynychu'r ysgol.
• Ni ddylai ysgol aros tan ar ôl iddynt weithredu, gwneud penderfyniad neu roi polisi ar waith. Dylai ystyried goblygiadau cydraddoldeb cyn ac yn ystod y broses. Gelwir hyn yn aml yn 'natur ragweladwy y ddyletswydd'.
• Cyn mabwysiadu polisi, gweithredu neu wneud penderfyniad, dylai ysgol:
  • asesu a allai fod unrhyw risgiau dilynol i ddisgyblion â nodweddion gwarchodedig, neu effeithiau andwyol ar eu cyfer;
  • ystyried sut y gellir dileu risgiau neu effeithiau o'r fath.
• Mae'r ddyletswydd i ystyried yn ymwybodol (rhoi sylw dyledus i) ystyriaethau cydraddoldeb yn un barhaus. Mae hyn yn golygu y dylai ysgolion adolygu eu holl bolisïau ac arferion yn rheolaidd (yn enwedig y rhai sydd fwyaf perthnasol i gydraddoldeb) i wneud yn siŵr eu bod yn bodloni’r gofyniad hwn.
• Mae’n arfer da i ysgolion:
  • cofnodi sut y maent wedi ystyried y PSED;
  • nodi'r polisïau sydd fwyaf perthnasol i gydraddoldeb a'u hadolygu'n rheolaidd.
• Ni all ysgolion ddirprwyo cyfrifoldeb am gyflawni'r ddyletswydd i unrhyw un arall.

Rhaid i ysgolion wneud y canlynol:

• cyhoeddi gwybodaeth cydraddoldeb erbyn 30 Mawrth bob blwyddyn (nid oes rhaid i ysgolion sydd â llai na 150 o weithwyr gyhoeddi gwybodaeth am eu gweithwyr, ond efallai y byddant yn dymuno gwneud hynny beth bynnag i wella eu gwybodaeth cydraddoldeb)
• paratoi a chyhoeddi un neu fwy o amcanion cydraddoldeb penodol a mesuradwy (daeth hwn i rym ar 30 Mawrth 2018 ac mae angen ei gwblhau o leiaf unwaith bob pedair blynedd)
• cyhoeddi gwybodaeth, yn flynyddol, ar y bwlch cyflog rhwng y rhywiau ar gyfer cyflogeion, lle mae’r ysgol yn cyflogi 250 neu fwy o staff.

Gwybodaeth bwlch cyflog rhwng y rhywiau

Gallwch ddod o hyd i ragor o wybodaeth am adrodd ar fylchau cyflog rhwng y rhywiau yn ein canllawiau technegol PSED a’n canllawiau tri cham ar adrodd ar fylchau cyflog rhwng y rhywiau.

Rhowch eich gwybodaeth bwlch cyflog rhwng y rhywiau ar wasanaeth bwlch cyflog rhwng y rhywiau y llywodraeth.