Mae’r Comisiwn Cydraddoldeb a Hawliau Dynol wedi ymateb i fframwaith a rhaglen arolygu arfaethedig y gwasanaeth tân ac achub 2025-27 gan Arolygiaeth Cwnstabliaeth a Gwasanaethau Tân ac Achub Ei Fawrhydi (HMICFRS).
Mae'r EHRC yn cynnal rhaglen waith barhaus i atal a mynd i'r afael â gwahaniaethu ar sail hil a rhyw yn y gwasanaethau tân, yr heddlu a'r lluoedd arfog. Sefydlwyd hwn mewn ymateb i sawl adroddiad annibynnol hynod feirniadol yn amlygu aflonyddu ac erledigaeth swyddogion benywaidd a lleiafrifoedd ethnig yn bennaf.
Dywedodd llefarydd ar ran y Comisiwn Cydraddoldeb a Hawliau Dynol:
“Mae pobl sy’n gweithio mewn gwasanaethau mewn lifrai yn cysegru eu bywydau i wasanaethu eraill, yn aml yn wynebu risgiau yn y gwaith ar ein rhan. Mae ganddynt hawl i wneud eu gwaith hanfodol heb ofni gwahaniaethu, aflonyddu neu erledigaeth.
“Rydym yn gwybod bod y rhain yn weithleoedd unigryw. Ond fel cyrff cyhoeddus sydd â dyletswyddau penodol o dan y Ddeddf Cydraddoldeb, dylai ein gwasanaethau mewn lifrai fod yn gludwyr safonau ar gyfer amddiffyn eu gweithwyr rhag gwahaniaethu, aflonyddu ac erledigaeth.
“Fel rheoleiddiwr cydraddoldeb Prydain, rydym yn gweithio i fynd i’r afael â’r materion hyn gydag arolygiaethau gwasanaethau mewn lifrai, ombwdsmyn a chyrff cenedlaethol ledled Cymru, Lloegr a’r Alban.
“Dylai mwy o graffu, tryloywder ac atebolrwydd helpu i ddatgelu graddfa problemau cydraddoldeb gweithlu o fewn y Gwasanaethau Tân ac Achub, yn ogystal â darparu mewnwelediad i ba gamau adferol sy’n arwain at newid cadarnhaol.
“Bydd fframwaith arolygu gwasanaethau tân ac achub HMICFRS '24-'25 yn chwarae rhan allweddol wrth graffu a yw gwasanaethau tân ac achub yn hyrwyddo cyfle cyfartal ac yn mynd i'r afael â gwahaniaethu ac aflonyddu, a pha mor dda y maent yn gwneud hynny.”
Mae ymateb y Comisiwn Cydraddoldeb a Hawliau Dynol i’r ymgynghoriad yn argymell y dylai’r fframwaith asesu:
-
Pa mor dda y mae Awdurdodau Tân ac Achub (FRAau) yn sicrhau bod Gwasanaethau Tân ac Achub (FRSau) yn hyrwyddo cyfle cyfartal i bob aelod o staff ac yn atal ac yn mynd i’r afael â gwahaniaethu, aflonyddu ac erledigaeth;
-
Os bydd FRSau yn casglu'r data angenrheidiol i werthuso a yw grwpiau o fewn y gweithlu yn profi aflonyddu yn y gweithle (fel y'i diffinnir gan EA2010) neu rwystrau i ddilyniant;
-
Os bydd y FRSau yn gweithredu mesurau i hybu cyfle cyfartal a mynd i'r afael â gwahaniaethu, aflonyddu ac erledigaeth yn y gweithle a'u hatal;
-
Os, a pha mor dda, mae FRAau ac FRSau yn gwerthuso effaith mesurau i hybu cyfle cyfartal a mynd i'r afael â gwahaniaethu, aflonyddu ac erledigaeth yn y gweithle a'u hatal; a
-
Sut mae’r FRSau yn gweithredu’r ddyletswydd sydd ar ddod i gyflogwyr gymryd camau rhesymol i atal aflonyddu rhywiol yn y gweithle.