Heddiw, cyhoeddodd y Comisiwn Cydraddoldeb a Hawliau Dynol (EHRC) ei gyngor i seneddwyr sy’n ystyried Mesur Hawliau Cyflogaeth llywodraeth y DU.
Mae briff y cam pwyllgor yn canolbwyntio ar yr ystyriaethau cydraddoldeb a hawliau dynol a godir gan y darpariaethau yn y Bil. Mae hyn yn cynnwys cyngor ar y darpariaethau sy'n ymwneud â chontractau dim oriau ac amddiffyniadau rhag aflonyddu, dyletswyddau cyflogwyr mewn perthynas â chydraddoldeb a gorfodi deddfwriaeth y farchnad lafur.
Dywedodd yr EHRC fod gan lawer o’r mesurau yn y bil y potensial i fynd i’r afael ag anghydraddoldebau yn y farchnad lafur. Mae gan y mesurau arfaethedig hefyd y potensial i hyrwyddo’r hawl i weithio ac i amodau cyfiawn a ffafriol, fel y gwarantir gan Erthyglau 6 a 7 o’r Cyfamod Rhyngwladol ar Hawliau Economaidd, Cymdeithasol a Diwylliannol, y mae’r DU wedi’i llofnodi.
Gwahoddodd y rheoleiddiwr cydraddoldeb a'r Sefydliad Hawliau Dynol Cenedlaethol y Pwyllgor Mesur Cyhoeddus i graffu'n ofalus ar ddarpariaethau'r bil er mwyn asesu'r risg o ganlyniadau anfwriadol i rai grwpiau â nodweddion gwarchodedig. Nododd hefyd y bydd llawer o'r manylion yn cael eu darparu gan is-ddeddfwriaeth, a allai gyfyngu ar allu seneddwyr i ddeall goblygiadau cronnus posibl y bil.
Dywedodd John Kirkpatrick, Prif Weithredwr y Comisiwn Cydraddoldeb a Hawliau Dynol:
“Rydym yn gwybod bod yna anghydraddoldebau hirsefydlog yn y farchnad lafur. Mae menywod, pobl anabl, gweithwyr iau a hŷn a rhai grwpiau ethnig i gyd yn cael eu gorgynrychioli mewn gwaith ansicr neu gyflog isel.
“Mae mesurau yn y Mesur Hawliau Cyflogaeth, fel diwygio contractau dim oriau, sy’n debygol o fod o fudd i’r grwpiau hyn. Ond mae angen asesiad digon manwl o’r effaith ar gydraddoldeb i lywio dyfarniadau ynghylch a fydd y mesurau hyn yn mynd i’r afael yn effeithiol ag anghydraddoldebau yn y farchnad lafur, ac ymrwymiad i fonitro effaith y ddeddfwriaeth ar ôl iddi ddod i rym i asesu a yw wedi gwneud hynny.
“Mae llywodraeth y DU wedi cydnabod y potensial ar gyfer canlyniadau anfwriadol yn ei dadansoddiad economaidd a’i asesiad effaith cryno. Rydym wedi gwahodd y Pwyllgor i ystyried yn ofalus y cydbwysedd rhwng, er enghraifft, hawliau i ryddid rhag aflonyddu a rhyddid mynegiant.
“Uchelgais y llywodraeth yw mynd i’r afael â’r materion sy’n wynebu gweithwyr sydd dan anfantais yn y farchnad lafur – gan gynnwys atal aflonyddu rhywiol a chau bylchau cyflog. Ond er mwyn i'r ddeddfwriaeth hon gael yr effaith a ddymunir, mae angen iddi fod yn orfodadwy. Er mwyn iddo fod yn orfodadwy, mae angen eglurder ynghylch rôl rheoleiddwyr – gan gynnwys y Comisiwn – ac adnoddau digonol i sicrhau cydymffurfiaeth.”
Cefndir:
- Cyflwynodd yr EHRC ei sesiwn friffio cyfnod pwyllgor ar y Bil Hawliau Cyflogaeth ym mis Rhagfyr 2024.
- Ddydd Iau 28 Tachwedd, rhoddodd Prif Weithredwr y Comisiwn, John Kirkpatrick, dystiolaeth lafar ar y Bil Hawliau Cyflogaeth i Bwyllgor Bil Cyhoeddus Tŷ’r Cyffredin.
- Mae’r Cyfamod Rhyngwladol ar Hawliau Economaidd, Cymdeithasol a Diwylliannol (ICESCR) yn gytuniad hawliau dynol rhyngwladol, y cytunodd y DU i’w ddilyn ym 1976. Mae’n sicrhau mwynhad o hawliau economaidd, cymdeithasol a diwylliannol, gan gynnwys yr hawl i amodau teg a chyfiawn mewn gwaith.
Siaradwch â'n swyddfa wasg
Os ydych yn gweithio yn y cyfryngau, siaradwch â’n swyddfa wasg:
- Yn ystod oriau swyddfa (dydd Llun i ddydd Gwener, 9am i 5pm) cysylltwch â: 0161 829 8102
- Neu anfonwch e-bost at dîm swyddfa'r wasg
- Ar gyfer y tu allan i oriau, parhewch i gysylltu â 0161 829 8102. Nid yw e-byst yn cael eu monitro y tu allan i oriau arferol.
Mae'r rhif ffôn hwn ar gyfer ymholiadau'r cyfryngau yn unig. Ar gyfer pob ymholiad arall, ffoniwch 0161 829 8100, neu e-bostiwch correspondence@equalityhumanrights.com
